ΠΑΚΙΣΤΑΝ

ΠΑΚΙΣΤΑΝ 

  

Source:India Times

  Η Ισλαμική Δημοκρατία του Πακιστάν, όπως είναι το επίσημο όνομα της χώρας, είναι μια αναπτυσσόμενη χώρα της Νότιας Ασίας, που δημιουργήθηκε στο δυτικό τμήμα της Ινδικής χερσονήσου με την απόσχιση ενός τμήματος της Ινδίας το 1947, κατά την αποχώρηση των Βρετανών από τη χώρα. Το Πακιστάν συνορεύει δυτικά με το Ιράν, βορειοδυτικά με το Αφγανιστάν, βορειοανατολικά με την Κίνα και ανατολικά με την Ινδία. Πρωτεύουσα είναι το Ισλαμαμπάντ.

  Το αρχέτυπο του άναρχου και ανταγωνιστικού διεθνούς συστήματος βρίσκεται κωδικοποιημένο στον τρόπο με τον οποίο το Πακιστάν έκτοτε έγινε πυρηνική δύναμη. Το Πακιστάν απέκτησε πυρηνικά για να αποτρέψει την Ινδία, η οποία με της σειρά της, έγινε πυρηνική δύναμη για να αποτρέψει την Κίνα, η Κίνα για την Ιαπωνία και η Β. Κορέα επωφελήθηκε της κατάστασης για να αποκτήσει και αυτή αντίβαρο απέναντι στην απειλή των ΗΠΑ.

  Το 1971 το Πακιστάν υπέστη μια οδυνηρή ήττα από την Ινδία που είχε αποτέλεσμα να χάσει ένα σημαντικό κομμάτι εδάφους, το σημερινό Μπαγκλαντές. Η ήττα οδήγησε τον τότε ηγέτη του να δηλώσει ότι προκειμένου να εξασφαλιστούν οι πόροι για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων «αν χρειαστεί θα πεινάσουμε όλοι». Οι ΗΠΑ, απασχολημένες εκείνον τον καιρό με το Βιετνάμ, έμειναν για πολλά χρόνια παρατηρητής στις προσπάθειες του Μπούτο να εμπλουτίσει ουράνιο στην περιοχή Kahuta με τη βοήθεια των Γάλλων. Στις αρχές της δεκαετίας του 80 οι ΗΠΑ συνειδητοποίησαν πόσο κοντά ήταν το Πακιστάν στο να γίνει πυρηνική δύναμη, αλλά εκείνη την εποχή χρησιμοποιούσαν το Πακιστάν για να εξαπολύουν επιθέσεις με τους Μουτζαχεντίν ενάντια στους Ρώσους στο Αφγανιστάν και ήταν ούτως ή άλλως πλέον αργά. Κάπως έτσι το Πακιστάν έγινε το μοναδικό Μουσουλμανικό κράτος με πυρηνικά και μια σειρά από άλλες μουσουλμανικές χώρες απέκτησαν σχετική προοπτική.

  Η γειτνίαση με το Αφγανιστάν μπορεί να συνεχίζει να είναι πηγή γεωστρατηγικής σημασίας για το Πακιστάν αλλά έχει μετατραπεί τα τελευταία έτη, με την ενδυνάμωση της επιρροής της Ινδίας σε αυτό και την ενίσχυση των Ταλιμπάν, και σε πηγή κινδύνου. Για το Πακιστάν σήμερα, το αφγανικό ζήτημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το ινδικό. Ο πυρήνας της στρατηγικής του Πακιστάν είναι να αποφύγει να βρεθεί στη μέγγενη  της Ινδίας και ενός Αφγανιστάν όπου το Δελχί θα είχε ισχυρή επιρροή. Στη προσπάθειά του αυτή έχει επιδιώξει και πετύχει σημαντικές συνεργασίες με την Κίνα, στον οικονομικό τομέα όσο και στα εξοπλιστικά. Το μαρτυρά άλλωστε η κινεζική βοήθεια στο πυρηνικό πρόγραμμα του Πακιστάν, καθώς και η συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία, όπως στην περίπτωση του μαχητικού JF-17 Thunder (FC-1 Xiaolong για τους Κινέζους), που οι δύο χώρες κατασκεύασαν από κοινού (Racine, Le Monde Diplomatique 2014).

  Οι ισορροπίες στη περιοχή είναι λεπτές αλλά διατηρούνται από την αμοιβαία αποτροπή που προσφέρουν τα πυρηνικά όπλα και οι συμμαχίες. Το Πακιστάν σήμερα, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε το 2015, έχει τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα αποθεμάτα πυρηνικών στον κόσμο (Krepon 2015). Λαμβάνοντας υπόψη την παραγωγή πλουτωνίου και εμπλουτισμένου ουρανίου (HEU), μπορεί να είναι σε θέση να παράγει άλλες 200 πυρηνικές κεφαλές έως το 2027, φτάνοντας τις 350 πυρηνικές κεφαλές (Shapoo, The Diplomat 2017). Η παραγωγή ενός τέτοιου αποθέματος έχει συσχετιστεί με μια εξαιρετικά ανησυχητική τάση: η πλειοψηφία των πυρηνικών κεφαλών που παράγεται από το Πακιστάν κατά την τελευταία δεκαετία πιστεύεται ότι είναι τακτικά πυρηνικά χαμηλής ισχύος. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα χρήσης τους για αντιμετώπιση μιας επιθετικής ενέργειας της Ινδίας με συμβατικά όπλα, λόγω της πιο περιορισμένης ζημίας που θα προκαλέσουν έναντι των στρατηγικών.

Ο Ρόλος Του Στρατού Και Του Ισλάμ

  Με αυτά τα δεδομένα και εφόσον η Ινδία δεν προκαλέσει τη σύγκρουση, δύο είναι τα επικίνδυνα σενάρια που θα προκαλέσουν πολεμική αναμέτρηση με επίκεντρο το Πακιστάν: η κατάρρευση του καθεστώτος ή η ριζοσπαστικοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων που ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό την εξουσία.[1]. Το πολιτικό γίγνεσθαι του Πακιστάν, επηρεάζεται και κατά περιόδους καθορίζεται, από τις Ένοπλες Δυνάμεις. Στα τελευταία 60 έτη τα 35 η κυβέρνηση ήταν στα χέρια στρατιωτικών. Ο Αρχηγός των Ε.Δ. έχει δικαίωμα βέτο σε μια σειρά από σημαντικές αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων περιφερειακής διπλωματίας και στρατηγικής πολιτικής της χώρας και ασφαλώς ελέγχει την τύχη των πυρηνικών όπλων. Ο εξειδικευμένος στο θέμα Ινδός αναλυτής του United Service Institute, Ταξίαρχος (ε.α.) Arun Sahgal, έχει εκφράσει την πεποίθηση ότι «μια κατάσταση που απειλεί την ασφάλεια του πυρηνικού οπλοστασίου και την κατάρρευση του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου του Πακιστάν θα μπορούσε να επέλθει μόνο με ανατροπή μέσα από το στρατό. Όταν συμβεί αυτό, θα σημαίνει διείσδυση των ισλαμιστών στον τελευταίο προμαχώνα αξιόπιστης δύναμης στο Πακιστάν» (Bedi 2007).

  Το Πακιστάν είναι στο επίκεντρο της παγκόσμιας τρομοκρατίας. Η χώρα, την τελευταία δεκαετία, έχει δεχθεί αρκετές καταστροφικές επιθέσεις σε στρατιωτικούς στόχους από τζιχαντιστές. Υπήρξαν επανειλημμένες περιπτώσεις, όπου αυτές τις επιθέσεις έγιναν με τη βοήθεια ατόμων εντός του πακιστανικού στρατιωτικού κατεστημένου (Shapoo, The Diplomat 2017). Εφόσον εξτρεμιστικά στοιχεία που έχουν διεισδύσει στις τάξεις των Ε.Δ. του Πακιστάν καταφέρουν να ανατρέψουν το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο, πρέπει να θεωρείται πολύ πιθανό ότι πυρηνικά όπλα θα περιέλθουν στην κατοχή φανατικών ισλαμιστικών οργανώσεων ανά τον κόσμο. Μπροστά σε μια τέτοια εξέλιξη, εκτιμάται ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι γειτνιάζουσες χώρες θα κινηθούν προληπτικά για την καταστροφή των όπλων και την ανατροπή της κατάστασης. Ωστόσο μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές αν οι ΗΠΑ ή άλλος γνωρίζουν τις θέσεις και τον ακριβή αριθμό αυτών των όπλων, επομένως η σύγκρουση ενδέχεται να είναι εκτενής τόσο σε διάρκεια – λόγω της δυσκολίας να εντοπιστούν τα όπλα - όσο και σε ένταση και η πιθανότητα να διαφύγουν όπλα είναι σημαντική.

  Το πλέον ανησυχητικό ωστόσο σε αυτό το δίπολο, τη παρούσα περίοδο, δεν είναι ότι το Πακιστάν έχει τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο οπλοστάσιο τακτικών πυρηνικών, ούτε η διείσδυση ριζοσπαστικών-εξτρεμιστικών στοιχείων στις τάξεις των Ε.Δ. της μουσουλμανικής χώρας. Αυτό που αυξάνει την πιθανότητα της επικίνδυνης κλιμάκωσης σε μία περιοχή όπου διεξάγεται ένας γκρίζος πόλεμος επί δεκαετίες, είναι ο τρόπος που το πολιτικό και στρατιωτικό σύστημα της Ινδίας, προβάλλει τις ανωτέρω –εύλογες- ανησυχίες το τελευταίο διάστημα. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ρητορικής σε συνδυασμό με τις στρατιωτικές κινήσεις συνάδουν με ενδεχόμενη πρόθεση της Ινδίας να κλιμακώσει. Το καλό σενάριο είναι η Ινδία να προσπαθεί να πιέσει τη διεθνή κοινότητα ώστε να επιβάλλει κυρώσεις στο Πακιστάν. Το εφιαλτικό σενάριο είναι να προετοιμάζει την εσωτερική και τη διεθνή σκηνή για ένα προληπτικό χτύπημα με σκοπό να εξουδετερώσει την απειλή ( πληροφορίες για ανάλογα σχέδια έχουν διαρρεύσει τον τελευταίο χρόνο στον ειδικό τύπο της Ινδίας). Η δραματική αύξηση της στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος της Ινδίας την τελευταία δεκαετία δεν αποκλείεται να έχει δημιουργήσει υψηλές προσδοκίες για την ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων να καταβάλλουν τις δυνάμεις του Πακιστάν στο Κασμίρ και να επιλύσουν με αυτόν τον τρόπο το πρόβλημα ασφαλείας που αντιμετωπίζει η περιοχή εξαιτίας των συχνών τρομοκρατικών επιθέσεων από εξτρεμιστές, που φαίνεται να συνδέονται άμεσα με το Ισλαμαμπάντ.

Επιπτώσεις Στην Αμυντική Ικανότητα Της Ελλάδας

  Είναι προφανές ότι μια τέτοια εξέλιξη, θα σκορπίσει τον φόβο σε όλο τον πλανήτη. Τα όπλα αυτά είναι πιθανό να βρεθούν στα χέρια κρατών αλλά και τρομοκρατικών οργανώσεων. Η Ελλάδα επομένως θα βρεθεί αντιμέτωπη με την απειλή των πυρηνικών και παρότι δεν είναι ψηλά στη λίστα στόχων των ανά την υφήλιο τρομοκρατικών οργανώσεων, θα πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο με αντίστοιχα μέτρα ασφαλείας στη κλίμακα που επιβάλλει η έκταση των θαλασσίων κυρίως συνόρων μας με κράτη - διόδους της διεθνούς τρομοκρατίας. Σε αυτή τη περίπτωση, η όσμωση Ασφάλειας και Άμυνας, που στο ΝΑΤΟ ξεκίνησε μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στη ενδεκάτης Σεπτεμβρίου και στην Ελλάδα με την έξαρση του προσφυγικού προβλήματος, θα επιταχυνθεί καταλυτικά και θα επηρεάσει εκ βάθρων την έννοια της Αμυντικής Ικανότητας και τον προσανατολισμό του Αμυντικού Σχεδιασμού των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό άλλωστε συνέβη και στις ΗΠΑ από την ημέρα που στις ταράτσες του Manhattan, ανέβηκαν ελεύθεροι σκοπευτές και τα μόνα οχήματα που κυκλοφορούσαν στην 5η Λεωφόρο, είχαν πόρτες ενισχυμένες με ένα πόντο ατσάλι.

---